Opis: PWN 1991, str. 334 stan db+ (przykurzona okładka) ISBN 83-01-10227-6 Czy ludzie myślą na co dzień racjonalnie, czy też nieracjonalnie? Jakie są źródła nietrafnych sądów o sobie i innych? Czy rozmaite złudzenia, jakie żywimy na temat samych siebie, są czymś powszechnym, czy też rzadkim? Jaka jest ich rola: czy są wyrazem aberracji psychicznej i złego przystosowania, czy też — przeciwnie — czymś, co pozwala utrzymać dobre samopoczucie i zdolność do twórczej aktywności? Jaki jest związek złudzeń z egoizmem bądź działaniem na rzecz innych ludzi? Oto przykłady pytań, na które starają się odpowiedzieć Autorzy tej książki. Złudzenia i błędy poznawcze to coś więcej niż ciekawostki. To okienka, przez które możemy zajrzeć do wnętrza duszy ludzkiej i poznać fundamentalne cechy umysłu oraz osobowości człowieka. Analizując je, lepiej rozumiemy, w jaki sposób iudzie tworzą swój „image" i własny obraz świata, co stanowi przesłankę ich działań społecznych, skąd biorą się załamania, a skąd radość życia i umiejętność dawania sobie rady w najcięższych sytuacjach. MIROSŁAW KOFTA, TERESA SZUSTROWA Wprowadzenie. Czy złudzenia pozwalają żyć? Literatura cytowana MARIA LEWICKA Czy jesteśmy racjonalni? Racjonalny, czyli jaki? Czy jesteśmy racjonalni? Człowiek jako intuicyjny statystyk Człowiek jako intuicyjny badacz przyczyn zdarzeń Człowiek jako weryfikator hipotez Człowiek — aktor czy obserwator zdarzeń? Literatura cytowana BOGDAN WOJCISZKE Korzystanie z danych i pseudodanych przy poznawania ludzi Dane i pseudodane Źródła pseudodanych Schematy poznawcze Ukryte teorie osobowości Rola danych i pseudodanych w procesie formułowania sądów Teoretyczne modele kształtowania się sądu Trafność modeli Kiedy pseudodane stają się danymi . . Tendencyjne potwierdzanie przekonań Samospełniające się proroctwa Uwagi końcowe Literatura cytowana , MARIA JARYMOWICZ Czy jesteśmy egoistami? O naturze egoizmu Paradoks egocentryzmu: prawdy ukryte przed samym sobą Ego zagrożone i słabe jako źródło egocentryzmu Egocentryzm „ja totalitarnego" Czy jesteśmy altruistami? Motywy endocentryczne Motywy egzocentryczne . Co chroni przed egoizmem? Literatura cytowana JANUSZ Ł. GRZELAK Orientacje społeczne a percepcja innych ludzi Konflikt interesów a orientacje społeczne Czy wiemy, co wiedzieć chcemy? Postrzegana różnorodność świata społecznego Sytuacyjna zmienność percepcji intencji innych ludzi Odrobina spekulacji Sytuacyjna zmienność orientacji Literatura cytowana MIROSŁAW KOFTA Człowiek jako przyczyna zdarzeń Czy człowiek ma potrzebę sprawstwa? Badania nad wolnością wyboru Badania nad kontrolą Warunki spostrzegania własnego sprawstwa Czynniki wpływające na percepcję sprawstwa Czy ocena własnego sprawstwa jest realistyczna? Iluzja kontroli Egotyzm atrybucyjny Racjonalizacje zdarzeń negatywnych Myślenie życzeniowe przy planowaniu działań Skąd bierze się „chciejstwo"? . Percepcja sprawstwa a zachowanie Badania laboratoryjne Uczenie się i rozwiązywanie problemów Twórczość i motywacja wewnętrzna Inne badania Badania w warunkach naturalnych: poczucie sprawstwa a przystosowanie psychologiczne u osób starszych Literatura cytowana JANUSZ CZAPIŃSKI Szczęście — złudzenie czy konieczność? Pojęcie szczęścia we współczesnej psychologu empirycznej Źródła poczucia szczęścia Warunki życia a szczęście Wiek Płeć Miejsce zamieszkania Status społeczno-ekonomiczny Bezrobocie Małżeństwo i dzieci Zdrowie fizyczne Wydarzenia życiowe Inni ludzie Kultura Osobowość i temperament Czynniki fizyczne i biologiczne Podsumowanie Po co ludziom poczucie szczęścia? Poczucie szczęścia jako stan naturalny Powszechność poczucia szczęścia Efekt negatywności Efekt Feniksa Strategie i mechanizmy radzenia sobie ze stresem Asymetria mózgowych ośrodków afektu pozytywnego i negatywnego Mechanizmy pamięci Endogenny mechanizm znieczulający Naturalne procesy adaptacji Porównania społeczne Zmiana tożsamości Prywatna teoria szczęścia Pułapki w radzeniu sobie z nieszczęściem Wnioski Literatura cytowana HELENA GRZEGOŁOWSKA-KLARKOWSKA Samoobrona przez samooszukiwanie się Dlaczego ludzie oszukują samych siebie? Koncepcje psychoanalityczne Inne koncepcje psychicznej samoobrony przez samooszukiwanie się. Obrona poprzez ucieczkę od własnego prawdziwego „ja" Środki i narzędzia nietylkodlamoli samoobrony. Wybrane przejawy samooszukiwania się Wybrane badania nad mechanizmami obronnymi Nie wiedzą czy nie chcą powiedzieć? Czy wyparcie istnieje? Co uruchamia mechanizmy obronne? Skuteczność samooszukiwania się jako środka samoobrony psychicznej Literatura cytowana GRZEGORZ SĘDEK Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady? Niekontrolowalność w postaci nagłych, nieoczekiwanych i traumatycznych zdarzeń Model Klingera Model Shontza Model Taylor Chęć zrozumienia swojej sytuacji Odzyskiwanie poczucia wpływu na zdarzenia Umacnianie się w poczuciu własnej wartości Negatywne konsekwencje długotrwałych intensywnych prób wpływania na obiektywnie niemodyfikowalne sytuacje Klasyczne doświadczenia laboratoryjne nad reakcjami zwierząt na niekontrolowalne wzmocnienia Koncepcja Weissa Dobry złego początek — pierwotny model wyuczonej bezradności Seligmana Krytyka „imperializmu egotystycznego", czyli prób tłumaczenia wszystkich efektów wyuczonej bezradności w kategoriach porażek i zagrożenia poczucia własnej wartości Informacyjny model bezradności Wnioski, konkluzje ...i trochę spekulacji Literatura cytowana Indeks nazwisk Indeks rzeczowy
|