Opis: WP 1986, str 184, stan db „Starożytni Grecy mówili, że piękno tkwi w sztuce. Ale zaraz dodawali, że najwyższym pięknem jest żywa natura. Faktem jest jednak, że przekazali oni kulturze europejskiej swoje spojrzenie na piękno, swoje ideały piękna, swoje poglądy na sztukę. Często nie zdajemy sobie sprawy z tego, w jakim stopniu wciąż jeszcze pozostajemy w orbicie wpływów greckiej sztuki i kultury, ile poglądów filozoficznych, ile wątków literackich, określeń i terminów przeniknęło do skarbca cywilizacji europejskiej. Ale o tym, że kultura grecka i jej osiągnięcia stoją u podstawy naszej cywilizacji, wiadomo jest od dawna. Ze wszystkich starożytnych kultur grecka jest nam najbliższa [...] Przed czterdziestu laty wyruszyliśmy na podbój archeologiczny starożytnego Wschodu. Obecnie zdobyliśmy tam już trwałe pozycje naukowe, a polska archeologia śródziemnomorska stanęła w czołówce światowej. Teraz przyszedł czas na to, aby odnowić kontakty z Grecją i zwrócić uwagę na pewne kluczowe zagadnienia, mające zasadnicze znaczenie dla zrozumienia tego zjawiska, jakim była w cywilizacji europejskiej sztuka starożytnych Greków. Książka ta nie jest historią sztuki greckiej. Jej zadaniem jest ukazanie rozwoju pewnych, Grekom właściwych sposobów kształtowania artystycznego, które zadecydowały o wielkości ich sztuki." (Z rozdziału wstępnego „Dziś wiemy już o tym, ze nasze dziewiętnastowieczne, romantyczne wizje marmurowej bieli posągów i świątyń odbiegają daleko od rzeczywistości. Nie tylko Akropolis, ale i inne zespoły sakralne i urbanistyczne, jak targowiska, agory, teatry, portyki itp. grały w świetle słonecznym bogatą gamą kolorów. Akropolis ateńska była kolorowa, nie zaś biała. Nawet w klasycznym Partenonie tła metop były malowane ciemnoniebieską farbą [...] To wszystko, co w architekturze drewnianej i w jej ozdobach terakotowych polichromia starała się wydobyć w sposób efektowny, przetrwało i w marmurze, zgodnie z odwieczną tradycją." (Z rozdziału pt. Grecy szukają realizmu) „Kiedy w roku 1965 podjęliśmy w Nea Paphos wykopaliska archeologiczne, w niespełna godzinę po rozpoczęciu prac wydobyliśmy z ziemi rzeźbę Asklepiosa z marmuru paryjskiego. Zdobiła ona -jak i inne znalezione przez nas w tym i następnych sezonach marmury - wnętrze zamożnej willi lub portyku wzniesionego pod koniec epoki hellenistycznej [...] Rzeźba przedstawia greckiego boga zdrowia i medycyny w tradycyjnej postawie z płaszczem przerzuconym przez ramię. Modelunek torsu przypomina jeszcze praktyki rzeźbiarzy pergarmońskich, ale wydobycie muskulatury jest tu już bardziej stonowane, mniej malarskie. Zabytek należy niewątpliwie do najlepszych w rzeźbie greckiej przedstawień tego tematu." SPIS TREŚCI Wstęp I PRZED NARODZENIEM MUZ Najstarszy grecki ideat kobiety. Jaką Troję odkrył Schliemann? W królestwie Minosa. Paryżanka z Knossos. Czy Sir Arthur postępował słusznie? Metody biura szyfrów przydają się archeologii. Złote maski Achajów. Dwór i lud w malarstwie minojskim. Czy Słowacki był w grobie Agamemnona? Herosi greccy wkraczają do historii II GRECY POSZUKUJĄ REALIZMU Z przybyciem Dorów bogowie zajmują komnaty władców achajskich. Megaron świątynią. Narodziny tryglifu. Pan na Wilanowie określa pierwszą chronologię waz greckich. Valentin Muller rozprawia się z najstarszą rzeźbą grecką. Od ksoanów do palladionów. Grecy kolonizują Wschód -co z tego wynikło dla sztuki? Wiązka trzciny i kolumna jońska. Grecy uczą się od Egipcjan. Narodziny rzeźby i architektury monumentalnej. „Zasada tryglifów". Matematyka wkracza do archeologii. Bitwa pod Salaminą zmienia oblicze sztuki greckiej. Tajemnica gruzowiska perskiego. Kurosy i kory. Atenki dają się portretować. Za Pizystratydów budowano staranniej niż za Peryklesa III ARTYŚCI ODNAJDUJĄ SIEBIE W SZTUCE KLASYCZNEJ Wieloznaczność terminu „klasyczny". Co te jest budowa organiczna. Winogrona i kotara. Nie zawsze wielbiono sztukę grecką. Fidiasz tworzy dla Greków wizerunki bogów i organizuje sztukę klasyczną. Zawód artysty w pogardzie u Greków. A jednak Fidiasza odwiedzają damy z towarzystwa w jego pracowni rzeźbiarskiej. Fidiasz przegrywa z Polikletem. Kanon Polikleta. O symetrii, rytmie i harmonii. Niezwykła kariera tryglifu. Krzywizny Partenonu: przypadek czy zamiar? Raz jeszcze o tryglifie. Pausias wprowadza do sztuki pornografię IV TWÓRCZOŚĆ GREKÓW WĘDRUJE W ŚWIAT. Dla Platona sztuka nie jest ideą. Styl joński zwycięża w architekturze. Skopas tworzy patos, a Praksyteles nagą Afrodytę. Czy archeolodzy niemieccy znaleźli w Olimpii oryginalne dzieło Praksytelesa? Wielcy artyści na dworze Aleksandra Wielkiego: Lizyp i Apelles. Sztuka grecka podbija Wschód. Co naprawdę wiemy o sztuce hellenistycznej? Ołtarz Zeusa z Pergamonu podziwiamy w Berlinie. Hellenistyczny barok i ekspresja. Laokoon. Grecy tworzą sztukę w Aleksandrii. Gustaw Krahmer odkrywa prawidła kompozycji rzeźb hellenistycznych. Malarze pompejańscy wzorują się na mistrzach greckich. Artyści greccy portretują Rzymian na wyspie Delos V Z OPADANIEM KURTYNY Rzymianie pierwsi poznali się na sztuce greckiej. Rzeźbiarze greccy w Rzymie. Portret cesarza Augusta inaczej rzeźbiony dla Rzymian, inaczej dla Greków. Co polscy archeolodzy znaleźli na Cyprze? Sztuka grecka nie zatraca swego charakteru w dobie panowania Rzymian. Produkcja attyckich sarkofagów. Portrety „filozofów". Bizancjum przejmuje spuściznę artystyczną Greków INDEKS SPIS ILUSTRACJI .
|