Opis: Granicą i jej pochodne (pograniczność, przygraniczność, transgraniczność) to kluczowe pojęcia współczesnej humanistyki, doniosłe i płodne 2właszcza W obrębie wiedzy o kulturze. Odsyłają one do sposobów sytuowania, doświadczania i rozstrzygania rozlicznych dylematów kultury: tych związanych ze zjawiskami empirycznymi (chociażby na styku kultury i cywilizacji, sztuki i komunikacji), ale także badającego ją - w korespondencji z filozofią, socjologią, psychologią czy estetyką - kulturoznawstwa. Problem granicy to również kwestia przepływu i ruchu ku temu, co niweluje różnicę między centrum a peryferiami, tworząc strefy przejścia od zjawisk kulturowych ku zjawiskom społecznym, ekonomicznym, pblitycznym. Na granicach dzieje się na ogół więcej, a przekraczając je, lepiej można dostrzec to, co „pomiędzy". Książka (uzupełniona płytą DVD) stanowi rezultat debaty podjętej na temat granic kultury podczas 1 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego jesienią 2009 roku. Wiele artykułów napisano jednak specjalnie na potrzeby tego tomu, inne zostały dopełnione lub poprawione, a kształt całości zrodził się z zamierzenia wykraczającego poza archiwalnie jedynie pojmowaną pamięć Zjazdu, Do Czytelnika 9 1.0 doświadczaniu granic Ewa Kosowska ■ Granice człowieka 13 Ewa Rewers ■ Skuteczna demarginalizacja 26 Grzegorz Godlewski ■ Antropologia kultury: zacieranie granic 35 Wojciech Borkowski, Dobrosława Wężowicz-Ziółkowska ■ O kategorii granicy jako naturalnym ograniczeniu poznania i działania 53 Magdalena Matysek-Imielińska ■ Nierozum i szaleństwo, czyli o doświadczaniu granic i granicach interpretacji. Rzecz o błędnym rycerzu 74 Roman Chymkowski, Włodzimierz Karol Pessel ■ Socjologia kultury - perspektywa wynajdowana 93 Jakub Zajdel ■ Doświadczenie bez granic? 100 Andrzej Gwóźdź ■ Marginesy, ale nie marginalia. O doświadczaniu kina z kina 112 2. Granice tekstu Ewa Wąchocka ■ Tropy podmiotu - granice tekstu 127 Leszek Kolankiewicz ■ Grotowski albo granice doświadczenia. Trans i ekstaza w antropologii widowisk (I) 141 Mateusz Kanabrodzki ■ Gombrowicz albo granice doświadczenia. Trans i ekstaza w antropologii widowisk (II) 160 Barbara Kita ■ Godard bez granic 179 Agnieszka Ogonowska ■ Strategie uczestnictwa w kulturze medialnej. Między wykluczeniem a performatyzacją zachowań 189 Grzegorz Lechowski ■ Wizualne świadectwo. Na granicy filmowego dokumentu 202 3. Miejsca wspólne - związki Adam F. Kola ■ Komparatystyka kulturoznawcza wobec wielokulturowego świata. W stronę metateorii krytycznej 213 Marta Kładź ■ Granice literatury i kultury w perspektywie komparatystyki interdyscyplinarnej. Mit w literaturze 225 Nicole Dołowy-Rybińska ■ Przyszłość języków i kultur mniejszościowych - w stronę antropologii oraz animacji kultury 243 Iwona Kasperska ■ Przekład literacki w kulturze czy kultura w przekładzie literackim? 259 ■ ... Krzysztof Linda ■ Interdyscyplinarność - nowy paradygmat czy modne określenie? Refleksje w kontekście twórczości Giorgia Agambena 269 Marta Rakoczy ■ Słowo piśmienne jako działanie? O możliwościach wykorzystania koncepcji słowa Bronisława Malinowskiego w badaniach nad pismem 278 Bogusław Skowronek, Katarzyna Skowronek ■ Kulturoznawstwo i lingwistyka. Granice - miejsca wspólne - związki 298 4. Różnica kulturowa a granice teorii Izabella Bukraba-Rylska ■ Lokalność w dobie globalizacji, czyli o bytach organoleptycznych i intelligibilnych 311 Marta Zimniak-Hałajko ■ Antropologia etyczna? O powinnościach badacza ruchów społecznych 327 Zygmunt Woźniczka ■ Górny Śląsk jako obszar pogranicza kulturowego po 1945 roku 339 Jan P. Hudzik ■ Zrozumieć Śląsk: różnica kulturowa i granice teorii 353 Piotr Majewski ■ Podzielić Macedonię. Sposoby wyznaczania granicy w konflikcie grecko-macedońskim 366 Izolda Topp ■ Tradycja i pamięć w czasach transformacji. O współczesnym szamanizmie na Syberii 386 Zbigniew Pasek ■ O religijnych odmianach konfliktów kulturowych we współczesnej Polsce 397 Marek Pacukiewicz ■ Grań kultury. Kulturowy model transgresji w dyskursie alpinizmu 414 5. A gdzie jest sztuka? Grzegorz Dziamski ■ Rynek sztuki. Analiza instytucjonalna 427 Alicja Głutkowska-Polniak ■ „Koniec sztuki" w koncepcji Jeana Baudrillarda 445 Marta Raczek ■ A gdzie jest sztuka? Postmodernistyczna sztuka publiczna jako taktyka przekraczania granic pomiędzy życiem a sztuką 456 Mateusz Salwa ■ Współczesna sztuka dawna 477 Weronika Bryl-Roman ■ Kultura designu - metafora i postulat 490 Małgorzata Radkiewicz ■ Kino kobiet na pograniczu mediów i sztuk 502 Magdalena Kempna-Pieniążek ■ Mroczne przejścia. O nieuchwytnych granicach w kinie neo-noir 515 6. Na przecięciu teorii, na skrzyżowaniu mediów Łukasz Zaremba ■ Pomiędzy okiem a (kraj)obrazem. Kultura wizualna 533 Anna Nacher ■ Negocjacje protokołu. Dlaczego warto kreślić odmienne historie nowych mediów? 544 Radosław Bomba ■ Na przecięciu teorii, na skrzyżowaniu mediów. Badanie gier komputerowych jako nowa subdyscyplina kulturoznawstwa 560 Piotr Celiński ■ Miękkie media 573 Andrzej Lemański ■ Od wartości do interfejsu. Teoria węzłów sieciowych 582 Wiesław Godzić ■ Newsy. Jak „lokalne" negocjuje z „globalnym" 594 Liliana Węgrzyn-Odzioba ■ Adaptacja wartości kulturowych w społeczeństwie informacyjnym 6lO Karolina Pawlik ■ Monochromatyczne pogranicza zwojów i ekranów 627 Magdalena Kamińska ■ Prowokacja w internecie jako akt transgresji granic 640
|