Opis: Śląsk 1961 str. 182, 271 zdjęć, stan db+ (podniszczona lekko okładka) ISBN AIbum ilustracji, dotyczących okresu powstań śląskich, to jeszcze jedna pozycja wydawnicza, która przypomina nam i wyjaśnia historyczne wydarzenia, jakie miały miejsce na Górnym Śląsku w latach 1919 —1921. Dzieje Śląska były odbiciem ustawicznej walki ludu tej ziemi o polskość, o przynależność do wspólnego rodowego pnia, do wspólnej ojczyzny. Raz po raz w masowych zrywach manifestowała się owa wola przynależności do wspólnego ojczystego kręgu, który dla ludu śląskiego byl zarazem kręgiem wolności. Czy to były bunty chłopskie, w których, jak za czasów Marka z Jemielnicy, jawią się po raz pierwszy zdecydowane hasła rewolucyjne: „Ziemia chłopom i wola", czy patriotyczno-demokratyczne manifestacje okresu Wiosny Ludów, szczególnie pięknie rozbudowane w Bytomiu, czy dziewiętnastowieczne strajki robotnicze — we wszystkich tych poczynaniach widoczne jest pragnienie wyzwolenia od ucisku zarówno klasowego jak i narodowościowego. Wszystkie te ruchy i demonstracje były przejawami ludowego patriotyzmu, którego silą rosła wraz z rozwojem świadomości proletariackiej śląskiej klasy robotniczej, wraz z postępami oświaty na wsi śląskiej, wraz z ogólnym natężeniem polskich ruchów wolnościowych. Trzy powstania śląskie trafiły na okres historyczny, w którym widzimy Ślązaków przygotowanych już do podjęcia wielkiej samodzielnej operacji wojskowej przeciwko odwiecznemu wrogowi. Niemcy cesarskie upadły, ale broniły się niedobitki pruskiej reakcji, broniły się twierdze magnaterii, obszarników, baronów węgłowych, bankierów. Miały one na swe usługi armię nacjonałszowinistów, ludzi wychowanych w pruskiej szkole posłuszeństwa i nienawiści dla ludu, zwłaszcza, jeśli to byl lud polski. Niniejsza skromna publikacja jest albumem ikonograficznym; w ten sposób uzupełnia ona dotychczasową literaturę o powstaniach śląskich, będąc jej ilustracyjnym komentarzem. Czterdzieści lat, jakie oddzieliły nas od tego okresu, poważnie spustoszyły archiwa prywatne i państwowe. Musieliśmy, zbierając materiały do tej publikacji, sięgać do wielu albumów prywatnych, do istniejących, ale zapomnianych źródeł drukowanych. Wiele oryginalnych zdjęć zniszczyli Niemcy. Wiele dokumentów poszło z ogniem i dymem. Nie każda zamieszczona tu ilustracja należy do rodzaju sztuki. Ale każda, posiadając wartość dokumentu, w odniesieniu do powstań, wzbogaca elementy poznawcze, z których sztuka czerpie swoją siłę i swój rozwój.
|