Opis: PIW 1988 , .str. 472, stan db Spór o Stanisława Augusta to nie tylko różnica zdań sine ira et studio o typowo intelektualnym znaczeniu między historykami, literatami, publicystami, ale namiętna, pełna aktualnych pasji dyskusja o słuszności wyboru drogi politycznej, którą kraj winien pójść na zakręcie dziejowym, gdy stanął w obliczu zagłady. Czy można było ocalić państwo, czy istniała szansa zapobieżenia rozbiorom, odwrócenia najstraszliwszej dla narodu klęski — zagłady Rzeczypospolitej? Polska, w XVIII wieku kraj słaby i bezbronny, o ograniczonej suwerenności, a równocześnie pod względem terytorialnym nadal jedno z największych państw Europy, uzyskała w 1764 r. króla, który konsekwentnie próbował realizować swój program reform politycznych. Celem tych reform miała być europeizacja i modernizacja kraju, co miało w konsekwencji doprowadzić do przeistoczenia Sarmatów w ludzi oświecenia. Państwa ościenne Prusy, Austria i Rosja — Trzy Czarne Orły — zmierzały do utrzymania Rzeczypospolitej w niemocy i politycznej nicości, nie mogły więc aprobować zamierzeń Stanisława Augusta, który za pośrednictwem reform doprowadzić mógł do takiego wzmocnienia państwa, że miałoby ono szansę odzyskania pełni niepodległości utraconej w początkach XVIII w.
|