Opis: PIW 1989, str. 366, stan bdb - ISBN 83-06-00428-0 Świat „opery żebraczej" stanowi swego rodzaju monografię o ludziach marginesu społecznego Europy Zachodniej w XV—XVII wieku oraz — fragmentarycznie — Polski w tym okresie. Znajdujemy tu interesujący i wnikliwy obraz różnych środowisk żebraczych, włóczęgowskich i przestępczych. Wiadomości o nich czerpie autor ze świadectw urzędowych i dokumentów policyjnych, ale podstawą dla jego rozważań są dzieła literackie tej epoki, ponieważ w nich najdobitniej wyraża się stosunek ówczesnych społeczeństw do zagadnienia. Z jednej strony jest to potrzeba realizacji chrześcijańskich nakazów miłosierdzia, pomagania ubogim, z drugiej — rosnąca niechęć do próżniactwa, włóczęgostwa, wyłudzania wszelkimi sposobami jałmużny, pasożytniczego trybu życia oraz lęk przed światem przestępczym i poczucie zagrożenia z jego powodu. „Psychologia włóczęgi, żebraka i przestępcy przybierała w obrazie literackim różnorodne formy. Układały się one w trzy główne modele. Przede wszystkim w rysunku indywidualnym jest to postać groźna. Poprzez mechanizm przekazu genetycznego (włóczęga jako syn włóczęgi, żebrak jako syn żebraka, przestępca jako syn przestępcy), zmienne koleje fortuny czy też złe skłonności następowało społeczne wykorzenienie, odmowa spełniania wyznaczonej roli społecznej, to znaczy — jako że znakomita większość przedstawionych ludzi przynależała do kondycji plebejskiej — odmowa pracy. Niechęć do pracy i niechęć do podległości czy zależności stanowiły motywacje najczęściej wysuwane. Drugim modelem jest postać śmieszna. Wynikało to nie tylko z typu literatury, która się tą problematyką zajmowała, nie tylko z wymagań rynku czytelników i słuchaczy, którzy literaturę tę odbierali, lecz także z «socjologii śmiechu» w społeczeństwie tradycyjnym. Śmiech naruszał hierarchiczność i petryfikację przedziałów społecznych, śmieszność outsidera spełniała rolę dodatkowego elementu wykluczającego ze społeczeństwa normalnego, była formą racjonalizacji jego wykluczenia. Trzecim modelem przedstawiania był wreszcie typ człowieka zewnątrzsterowanego (other-directed), bez własnej osobowości; ulegającego złym wpływom lub złym skłonnościom, nie umiejącego stawić czoła grzesznej naturze ludzkiej i sytuacyjnym okolicznościom, przystosowującego się do rzeczywistości w jej złych układach i nagannych moralnie wymogach. Tryb życia włóczęgowskiego naruszał stałość jako postawę życia godnego, demoralizacja była wynikiem braku stabilizacji, a słabość protagonistów tej literatury prowadziła ich do ustawicznych rozczarowań — osiągnięte cele były z reguły odmienne od zamierzonych." Wstęp Rozdział pierwszy Piśmiennictwo nędzy 1. Literatura i społeczeństwo 2. Kontekst społeczny 3. Literatura łotrzykowska Rozdział drugi Odkrycie „drugiego świata" 1. Dyskurs o odmienności 2. „Policyjne" rozpoznanie środowiska występku 3. Księga włóczęgów 4. Zwierciadło szarlatanów i korporacje żebracze Rozdział trzeci „Na dnie" Elżbietańskiej Anglii 1. „Przyboczna straż nocy" 2. Typologia środowiska 3. Prawa oszustwa 4. Biografia występku 5. Scena społeczna Rozdział czwarty „Potomstwo kostura" 1. Obieg ustny i piśmiennictwo 2. Terytorium: „jakby w innym świecie" 3. Monarchia i parlamentaryzm 4. Podział pracy i struktura społeczna 5. Wspólnota języka, obyczaju i historii 6. Cień „wielkiego zamknięcia" Rozdział piąty Picaro i odmowa socjalizacji 1. Fenomen pikarejski i Hiszpania „złotego wieku" 2. Spowiedź i autobiografia 3. Rzemiosło żebracze i jego prawa 4. Cech złodziejski 5. Odmowa socjalizacji Rozdział szósty Włóczęga, szelma i dziad 1. Sowizdrzał: wędrowny czeladnik, domokrążca i wesołek 2. Włóczęgostwo i soldateska: Simplicissimus 3. Hultaje i hultajki 4. Franci i dziadowie Uwagi końcowe Kosmografia antyspołeczeństwa Aneks Nazwy kategorii żebraków i włóczęgów Przypisy Indeks Spis ilustracji
|
randki |
CyberCiekawostki |
darmowe aliasy |
darmowe forum |
promocje |
opinie, testy, oceny
darmowa toplsta | reklama internetowa
darmowa toplsta | reklama internetowa