Opis: NK, 1953 , stan db- (podniszczona okładka, pościerana, naniesiony nr na grzbiet) str. 296, wiele ilustracji, format zbliżony do A4. książka ta przeznaczona jest dla wszystkich, którzy w jakikolwiek sposób interesują się roślinnością tatrzańską. Nie wszyscy oczywiście czytać będą książkę jednakowo. Suchsze, rzeczowe opisy morfologiczno-systematyczne roślin nadają się dla tych przede wszystkim, co mają bliższą łączność z botaniką, leśnictwem, rolnictwem czy farmaceutyką. Rozdziały ogólne oraz część biologiczno-opisowa poszczególnych roślin zająć mogą, jak sądzę, każdego, kto pragnie wzbogacić swój zasób wiadomości o Tatrach i ich flor ze; tacy też czytelnicy mogą opuścić bez szkody część systematyczną. Nie jest to podręcznik botaniki ogólnej, toteż czytelnik, który chce korzystać z opisów morfologiczno-systematycznych, musi mieć już przyswojone, choćby ze szkolnego kursu botaniki, pewne zasadnicze pojęcia i terminy, jak np. kłącze, miodnik, pęd, szparki oddechowe, na czym polega asymilacja u roślin itd. Kto tego się nie uczył lub nie pamięta, najlepiej zrobi przejrzawszy sobie uprzednio jakiś dobry podręcznik, np. Szafera i Dyakowskiego: Zarys botaniki z ćwiczeniami (PZWS. Warszawa 1947), albo Kołodziejczyka: Botanika (PZWS. Warszawa 1948). Dla ułatwienia jednak korzystania z książki zamieszczam na końcu słowniczek mniej znanych terminów, a także wyjaśnienia w tekście (patrz skorowidz). Przy niektórych terminach polskich w tekście dodaję też używane częściej terminy obcego pochodzenia, licząc się z tym, że może ktoś z czytelników zechce potem korzystać z bardziej specjalnej literatury. W książce tej pragnęłam dać możliwie obrazowe przedstawienie życia roślin tatrzańskich, zilustrowane przykładami bardziej charakterystycznych lub ciekawszych gatunków, oraz omówić najważniejsze zagadnienia z życiem tym związane, bez wdawania się wszelako w zbyt specjalne i zaciemniające ogólny obraz szczegóły. Pominęłam też celowo pewne zagadnienia, np. zespoły socjologiczne roślinne, gdyż rozszerzyć by one musiały niepomiernie ramy książki i zmienić jej charakter, wymagając specjalnego ujęcia i szczegółowego omówienia. Może też w przyszłości ukaże się jakiś dałszy ciąg Zielonego Świata Tatr, gdzie uwzględni się pominięte i uzupełni dotychczas opracowane zagadnienia, a także da opisy nowych roślin. Wybór roślin szczegółowo tu opisanych jest oczywiście sprawą indywidualną. Jeden autor wybrałby jedne rośłiny, drugi — inne. Moim wyborem kierowały różne względy i dobierałam rośliny najbardziej typowe, najciekawsze, najbardziej pouczające, najlepiej ilustrujące zagadnienia ogólne lub też wiążące się z innymi poruszanymi zagadnieniami itp. Po każdym rozdziale następuje opis paru charakterystycznych dla niego roślin. Opierając się na własnych badaniach, obserwacjach i zbiorach podaję pewne dane z morfologii i biologii roślin tatrzańskich inaczej, niż były dotąd przedstawione tu i owdzie w literaturze. Góralskie nazwy roślin, nietylkodlamoli piosenki i wierzenia są oryginalne, od dawna przeze mnie i mego męża zbierane-. Żywię nadzieję, że książka ta okaże się też pomocą dla przewodników i kierowników wycieczkowych w Tatrach — dziś, gdy uspołeczniona masowa turystyka polegać ma nie na bezmyślnym kolekcjonowaniu przebytych dróg i szczytów, lecz na zapoznaniu się, między innymi, i z przyrodą zwiedzanego terenu oraz związanymi z nią zagadnieniami gospodarczymi. Nade wszystko jednak marzę o tym, aby ci, którzy z książki tej poznają życie roślin tatrzańskich, zetknąwszy się z nimi potem w terenie, obdarzyli je sercem, pokochali jak kogoś znajomego i bliskiego, a wtedy spokojna będę o przyszły los tych uroczych mieszkańców Tatr, boć przecież nie niszczy się czegoś, co się kocha' Zakopane, w kwietniu 1951 roku OD AUTORA TEREN I WARUNKI ŻYCIA Topografia Budowa geologiczna Lodowce Wody Klimat OCHRONA PRZYRODY Obuwik (Cypripedium calceolus L.) Dziewięćsił (Carlina acadlis L.) Limba (Pinus cembra L.) KRAINY ROŚLINNE TATR Kraina uprawy Mieczyk (Gladiolus imbricatus L.) Olcha szara (Alnus incana Moench.) Jesion (Praxinus excelsior L.) Kraina regla dolnego Jodła (Abies alba Mili.) Buk (Pagus silvatica L.) Jawor (Acer pseudoplatanus L.) Bez koralowy (Sambucus racemosa L.) Przywrotnik (Alchemilla) Kraina regla górnego Świerk (Picea excelsa Lk.) Brzoza karpacka (Betula carpatica W. K.) Ncrecznica ostra (Polystichum lonchitis (L.) Rth.) Kraina kosodrzewiny Kosówka (Pinus mughus Scop.) Porzeczka skalna (Ribes petraeum Wulf.) Róża alpejska (Rosa pendulina L.) Podrzeń żebrowiec (Ble*,hnum spicant (L.) With.) Kraina hal Boimka dwurzędowa (Seferia disticha Pers.) Sn trójdzielny (Juncus infidus L.) Bhżniczka, czyli Psia trawka (Nardus stricta L.) Sasanka biała (Pulsatilla alba Rchb.) Kuklik górski (Geum montanum L.) Kraina turni Pierwiosnek maleńki (Primula minima L.) , Dzwonek alpejski (Campanula alpina Jacq.) Wiechlina wiotka (Poa laxa Hnke) Ż ZAGADNIEŃ FITOGEOGRAFICZNYCH Zasięgi geograficzne Zasięgi pionowe Widłak wroniec (Lycopodium Selago L.) Złocień alpejski (Chrysanthemum alpinum L.) Jarząb mączny, czyli Mąkinia (Sorbus Aria (L.) Cr.) Jaskier okrągłolistny (Ranunculus lhora L.) Endem izmy Skalnica tatrzańska (Saxifraga perdurans Kit.) Relikty Dębik ośmiopłatkowy (Dryas octopetala L.) Litwor, czyli Arcydzięgiel (Archangelica officinalis Hoffm.) Z ZAGADNIEŃ EKOLOGICZNYCH Wpływ klimatu Wierzba żyłkowana (Salix reliculata L.) Lepnica bezłodygowa (Silene acaulis L.) Skalnica seledynowa (Saxifraga caesia L.) Skalnica mchowata (Saxifraga bryoides L.) Rdest żyworodny (Polygonum viviparum L.) .. Wiechlina żyworodna (Poa alpina vivipara L.) Rojnik górski (Sempervivum montanum L.) Skalnica gronkowa (Saxifraga aizoon Jacq.) Wpływ podłoża Pierwiosnek łyszczak (Primula auricula L.) Szarotka (Leontopodium alpinum Cass.) Kozłowiec (Doronicum Clusii (AU.) Tsch.) Goryczka kropkowana {Gentiana punctata L.) Jaślinek, czyli Urdzik (Soldanella carpatica Vierh.) Skalnica nakrapiana (Saxifraga aizoides L.) Przystosowania specjalne Tłustosz alpejski (Pinguicula alpina L.). Powojnica alpejska (Clematis alpina (L.; Mili.) Zbiorowiska ekologiczne Piargi Mak alpejski {Papaver Burseri Cr.) Kuklik rozesłany (Geum reptans L.) Ziołorośla Miłosna szarolistna (Adenostyles alliariae (Gou.) Kern.) Jaskier platanolismy (Ranunculus platanifolius L.) Z FENOLOGII ROŚLIN Przedwiośnie Krokus (Crocus scepusiensis (Rehm. et Woł.) Borb.) Lepiężnik biały (Petasites albus (L.) Gart.) Wawrzynek wilczełyko (Daphne mezereum L.) Pierwiośnie. Pierwiosnek wyniosły {Primula nietylkodlamoli elatior L. Hill.) Goryczka wiosenna (Gentiana terna L.) Wiosna Goryczka krótkołodygowa {Gentiana Clusii Perr. et Song.) Fiołek dwukwiatowy (Viola biflora L.) Wczesne lato Aster alpejski (Aster alpinus L.) Zawilec narcyzowy (Anemone narcissiflora L.) Pełnik (Trollius transsilvanicus Schur.) Lato Lilia złotogłów (Lilium martagon L.) Goździk wonny (Dianthus praecox W. K.) Tojad mocny (Aconitum firmum Rchb.) Późne lato Goryczka trojeściowa (Gentiana asclepiadea L.) Goryczka karpacka (Gentiana carpatica Wettst.) Wczesna jesień Goryczka orzęsiona {Gentiana ciliata L.) Zimowit jesienny (polchicum autumnale L.) Jesień TATRZAŃSKI PARK NARODOWY Co to jest park narodowy i rezerwat Cel tworzenia parków narodowych i rezerwatów Parki i rezerwaty różnych krajów Historia powstawania Tatrzańskiego Parku Narodowego Gospodarka na t
|