Opis: Zakład Wydawniczo-Usługowy Adam Konieczny Warszawa 1992 r., str. 308, stan bdb Przedmowa do I wydania Stanisław Staszic, protoplasta nauk górniczych, w swym słynnym traktacie „O ziemiorództwie Karpatów" pisał: „Polska bogactwem surowców mineralnych zasobna, wydobywać nam je z ziemi trzeba na pożytek ludziom". Monografia Eugeniusza Gutmana i Kazimierza Kwietnia o tym właśnie mówi. Za podmiot swych rozważań i dociekań ma siarkę, trudny w procesie eksploatacyjno-produkcyjnym i przeróbczo-utylitarnym, toksyczny dla otoczenia pierwiastek, ale ważny i tak potrzebny ludziom. Potrzebny przede wszystkim rolnictwu dla podniesienia jego plonów i poprawy bilansów codziennych ubytków areałów pól uprawnych naszego kraju i całego globu, które systematycznie giną na rzecz wzrastających aglomeracji miejskich i nowych obszarów industrializacji. Jest to podstawowa, obok poszukiwań żywnościowych w akwenach morskich i oceanicznych, droga wyrównania niedoborów pokarmowych naszego globu, nękanego systematycznie i coraz groźniej głodem. Przyroda obdarzyła nasz kraj hojnie złożami siarki. Polska myśl nauki i praktyki górniczej dała podstawy jej wspaniałego rozwoju. Stworzono nowoczesny przemysł i opanowano nowoczesną technologię, zezwalającą na zdalne kierowanie procesem eksploatacyjnym i uwalniającą tym samym górnika od bezpośredniej ingerencji w podziemne masywy górotworu. Autorzy łączą wiedzę teoretyczną z długoletnią praktyką zawodową z tego zakresu, rozwijającą w książce — obok wykładni historiozoficznej — wątek problematyki związanej z bazą surowcową oraz produkcyjną zagłębi siarkowych. Stanowi to dla autorów kanwę dla podstawowego nurtu ukazującego proces powstawania macierzystego przemysłu siarkowego i w tym świetle także ukazania żelaznych praw ekonomiki, rządzących i decydujących o całokształcie tego procesu. Wymusza to od autorów krytyczne stwierdzenia, uwagi i wnioski mogące być także podstawą do zamyśleń dla uważnego Czytelnika nad praktyką gospodarczą i techniczno-eksploatacyjną innych surowców mineralnych eksploatowanych w naszym kraju. Ta książka jest więc analizą i syntezą rozwoju praktyki i nauki „polskiej siarki". Jest jednocześnie także i drogowskazem, celem uniknięcia „błędów i wypaczeń" w dziedzinie gospodarowania surowcami, a więc właściwego ich wykorzystania, chroniącego naturalne zasoby przyrody naszego kraju. Działacze gospodarczy, profesorowie i studenci uczelni górniczych i ekonomicznych, personel inżynieryjno-techniczny specjalistycznych zakładów powinni tę książkę koniecznie przeczytać. prof. dr inż. Andrzej Dunikowski Kraków, wrzesień 1980 r. SPIS TREŚCI Wstęp Przedmowa do pierwszego wydania I. Dzieje i współczesne wykorzystanie siarki 1. Zanim siarka stała się pierwiastkiem 2. Własności fizykochemiczne siarki i jej związki 3. Występowanie siarki w przyrodzie 4. Gospodarcze surowce siarkonośne 5. Współczesna skala wykorzystania siarki 6. Nazewnictwo i odmiany handlowe siarki ii. Narodziny polskiej siarki 1. Od legendy wawelskiej do przedednia odkrycia 2. Rozwój myśli geologicznej i poszukiwań siarki 3. Geneza złóż siarki rodzimej 4. Odkrycie złóż i charakterystyka zasobów 5. Przegląd ważniejszych złóż siarki rodzimej 5.1. Kompleks złożowy: Piaseczno — Machów — Jeziorko — Grębów — Jamnica 5.2. Złoże Grzybów — Gacki . 5.3. Złoże Rudniki 5.4. Złoże Osiek — Baranów Sandomierski — Skopanie 5.5. Złoże Basznia w Smolince . 5.6. Inne złoża siarki rodzimej i perspektywy nowych odkryć III. Kierunki zagospodarowania złóż oraz metody i technologie wydobycia i przetwórstwa siarki 1. Kryteria bilansowania złóż siarki ze względu na wybór metody eksploatacji 2. Decyzje kierunkowe dotyczące eksploatacji złóż siarki . 3. Charakterystyka metod produkcji i technologii przetwórstwa siarki 3.1. Metoda odkrywkowa wraz z flotacyjno-rafinacyjnym otrzymywaniem siarki . 3.2. Metoda otworowa podziemnego wytapiania siarki 3.3. Technologie przetwórstwa siarki IV. Historia rozwoju przedsiębiorstw siarkowych w Polsce 1. Kopalnie i Zakłady Przetwórcze Siarki „Siarkopol" w Tarnobrzegu 1.1. Narodziny siarki tarnobrzeskiej (1954-1960) 1.2. Produkcja wielkoprzemysłowa podziemnego wytapiania siarki (1961-1965) 1.3. Opanowanie metody otworowej i zakończenie drugiego etapu budowy przemysłu (1966-1969) 1.4. Od Kombinatu do Wielkiej Organizacji Gospodarczej (1970-1972) 1.5. WOG — czyli wielkie nie oznacza efektywne (1973-1980) 1.6. Etap reform gospodarczych (1981-1990) . 2. Kopalnie i Zakłady Chemiczne Siarki „Siarkopol" w Grzybowie 2.1. Narodziny pierwszej kopalni otworowej (1966-1969) 2.2. Gazyfikacja kopalni i zmiany w systemie eksploatacji (1970-1973) 2.3. Intensyfikacja wydobycia siarki poprzez postęp techniczny (1974-1980) 2.4. Etap poszukiwania nowych kierunków rozwoju wydobycia i przetwórstwa siarki (1981-1990) 3. Kopalnia Siarki „Basznia" 4. Przedsiębiorstwo Przeróbki i Spedycji Kopalin Chemicznych „Siarkopol" w Gdańsku 5. Jednostki naukowe, badawczo-rozwojowe, doświadczalne i projektowe przemysłu siarkowego . 5.1. Centralne Laboratorium Kopalnych Surowców Chemicznych w Warszawie 5.2. Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Siarkowego „Siarkopol" w Tarnobrzegu 5.3. Zakład Doświadczalny Budowy Urządzeń i Rozwoju Technologii Przemysłu Siarkowego 5.4. Biuro Projektów i Realizacji Inwestycji Kopalnictwa Surowców Chemicznych „Biprokop" , 5.5. Przedsiębiorstwo Specjalistyczne Górnictwa Surowców Chemicznych „Hydrokop" w Krakowie V. Organizacja i ekonomika przemysłu siarkowego 1. Forma organizacyjna i systemy ekonomiczno-finansowe 2. Ekonomiczne aspekty eksploatacji złóż i produkcji siarki elementarnej 2.1. Problemy ekonomiczne metody odkrywkowej 2.2. Efektywność ekonomiczna metody otworowej VI. Eksport polskiej siarki 1. Narodziny światowego handlu siarką 2. W przededniu wejścia na rynki światowe 3. Plany eksportowe 4. Wielkość i asortyment oraz rozmieszczenie geograficzne eksportu siarki 5. Wpływy dewizowe i wykorzystanie koniunktury 6. System kierowania handlem zagranicznym siarką 7. Opłacalność eksportu siarki 8. Oferta handlowa VII. Znaczenie zagospodarowania złóż siarki 1. Okręg tarnobrzeski przed odkryciem i zagospodarowaniem złóż siarki 2. Wpływ Zagłębia Siarkowego na przeobrażenia struktury przestrzennej i gałęziowej okręgu 3. Wpływ Zagłębia Siarkowego na aktywizację społeczno-gospodarczą regionu 4. Ważniejsze aspekty ochrony środowiska naturalnego 5. Znaczenie przemysłu siarkowego dla gospodarki narodowej VIII. Prognozy konsumpcji i kierunki wykorzystania siarki 1. Przewidywane kierunki podaży i popytu surowców siarkonośnych w świecie 2. Przemysł siarkowy w 1991 r 3. Kierunki wykorzystania krajowych złóż siarki Bibliografia Zestawienie rysunków Spis tabel
|