Opis: Z UPOWAŻNIENIA AUTORA SPOLSZCZYLI ADAM KUDELSKI I KAZIMIERZ KULWIEĆ Przy udziale zapomogi kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia d-ra Józefa Mianowskiego. WARSZAWA SKŁAD GŁÓWNY W KSIĘGARNI E. WENDE I SP. 1906., str. 418, , stan db-/dost (podniszczona lekko okładka twarda introligatorska, zżółknięcia, kilka katy podniszczonych na krawędziach) ISBN Do ludzi, stojących na uboczu ruchu naukowo-przyrodniczego, wiele zagadnień życiowych stanowi niedościgłą tajemnicę, po pierwsze dla tego, że poglądy na nie nowoczesnych badaczy, rozrzucone po mało dostępnej dla szerszych kół naszych czytelników literaturze cudzoziemskiej, mało są ogółowi znane, a powtóre, że dla dokładnego, naukowego ich pojęcia wymaganem jest zwykle odpowiednie przygotowanie biologiczne. Tylko wielkie a silne światło czyni widzialnemi nawet dla słabego wzroku różne ciemne kryjówki i zakątki. Takiem wielkiem światłem, oświetlającem najzawilsze nawet zagadnienia życiowe, jest teorya doboru. Książka, z którą pragnęliśmy zapoznać naszych czytelników, wykazuje w formie nader interesującej a przystępnej całą potęgę tej teoryi i podaje w formie popularnej najnowsze poglądy naukowe na najciekawsze zagadnienia życiowe. Sądzimy jednocześnie, że pracą swą przyczynimy się może nieco do sprostowania tych uprzedzeń i ciemnych poglądów, podług których imię Darwina, wielkiego szermierza teoryi ewolucyjnej, równoznaczne jest co najmniej z imieniem antychrysta. O zaletach ciekawej książki Guenthera świadczy najlepiej fakt, że w ciągu roku doczekała się ona trzeciego (12.000) wydania. TREŚĆ ROZDZIAŁÓW. ROZDZIAŁ I. Wstęp Zycie wiosenne w lesie, w polu i_w stawie. Różnorodność świata zwierzęcego na różnych terenach. Zależność wzajemna zwierząt jednego terenu. Nadprodukcya w przyrodzie. Stosunek siły rozrodczej do grożącego niebezpieczeństwa. Walka o byt. Dobór sztuczny. Dobór naturalny. Zmienność gatunków. Odmienne zwierzęta przeszłości, jako przodkowie istot dzisiejszych. Teorya rozwoju. Jej przepowiednie. Odmiany i dziedziczność. Zwierzęta użyteczne i szkodliwe. Zmienność naszego świata zwierzęcego pod wpływem hodowli. ROZDZIAŁ II. Ssaki Zycie ssaków. Samoobrona w ubarwieniu. Pochodzenie ubarwienia. Sen zimowy. Spiżarnie. Spotęgowanie siły rozrodczej lub zmniejszenie niebezpieczeństwa zagłady. Dlaczego ssaki nie mogą silniej rozmnażać się? Zabawy zwierząt. Wyjaśnienie zabaw odpoczynkiem i nagromadzeniem siły. Gry ludzkie. Naśladownictwo w grze. Wyjaśnienie instynktu. Instynkt i rozum. Ćwiczenie umysłu w zabawach młodości. Zadowolenie w zabawie. Świadoma ułuda i wyobraźnia. Gra i sztuka. Już zwierzę stoi na progu sztuki. Uczucie swobody w grze. Rodzaje zabawy młodości. Uwaga. Jaka korzyść wypływa z ciekawości? Duch ludzki i zwierzęcy. ROZDZIAŁ III. Raki Dobór płciowy. Wybór samic. Krytyka hypotezy. Spotęgowanie męskich zmysłów. Wybór silniejszego konkurenta. Wyjaśnienie wstydliwości i kokieteryi. Dlaczego nie można przypuszczać istnienia wyboru samic. Tańce miłosne. Wybór pozornie silniejszego. Barwy, jako cechy rozpoznawcze gatunków. Korzyść głosu. Wabienie się płci. Rodzaje śpiewu i pochodzenie jego. Muzykalność ptaków. Przeloty. Szybkość lotu. Czy się ptaki męczą? Przystosowania anatomiczne ptaków. Wysokość lotu ptasiego podczas wędrówek. Pochodzę-: nie przelotów u ptaków. Siła ich i zdolność przeczucia. Drogi wędrówek ptasich. Pamięć i zmysł oryentacyjny. Przeloty gromadne. ROZDZIAŁ IV. Gady i plaży Zasada klasyfikacyi zwierząt. To, co jest wspólnego u zwierząt, daje się wytłómaczyć dziedzicznością i przystosowaniem. Darwinistyczne uzasadnienie systematyki. Gady i płazy czasów minionych. Czasy minione na ziemi. Jak i dlaczego ziemia dotychczas ulegała zmianom ? Dzięki czemu szczątki dawniejszych zwierząt przechowały się do naszych czasów ? Braki szczątków zwierząt dawniejszych. Człowiek pierwotny, Walka dawniejszych zwierząt pomiędzy sobą. Dlaczego wymarły olbrzymy dawniejszych czasów? Śmierć gatunku. Przemiana gatunku. Dlaczego starodawne gatunki przechowały się do dni dzisiejszych ? Dlaczego dziś jeszcze istnieją zwierzęta najprostsze ? Panowanie jednego gatunku zwierzęcego. Panowanie człowieka. Wszelka odmiana jest możliwa. Pochodzenie zwierząt latających. Życie naszych gadów. Łup. Pełzanie węży. Regeneracya — zdolność odtwarzania utraconych członków. Powstanie jej na drodze doboru naturalnego. Skrzek żabi. Skóra płazów. Ubarwienie odrażające i ostrzegające zwierząt przykrych i jadowitych. ROZDZIAŁ V. Ryby . Pochodzenie kręgowców lądowych i płuc. Podobieństwo zwierząt pod względem budowy. Przeobrażenie części ciała. Stworzenie czy też rozwój ? Wyższość jednych zwierząt nad innemi. Dobór stwarza tylko to, co jest potrzebne. Zanik narządów bezużytecznych. Narządy szczątkowe człowieka. Uwstecznienie narządów na drodze panmiksyi. Cechy obojętne zwierząt. Różnice gatunkowe polegają na przystosowaniu. Korelacya. Zwierzęta nie podlegające doborowi. Cechy jakościowe i ilościowe. Wyjaśnienie narządów szczątkowych oszczędnością na odżywianiu i negatywnie działającym doborem. Niektóre niewyjaśnione organy szczątkowe. Prawo biogenetyczne. Szpary skrzelowe zarodka ludzkiego. Rabusie wśród ryb. Różanka (Bhoderus amarus) i szczeżuja (Ano-donią). Zmysły ryb i grożące im niebezpieczeństwa. Historya łososia i węgorza. Sztuczna hodowla ryb. ROZDZIAŁ VI. Tchawkodyszne (Tracheata) Do tchawkodysznych należą pająki i owady. Jak owady rosną ? Wyjaśnienie przeobrażenia owadów. Barwa ochronna skrzydeł motyli. Teorya Lamarck'a nie wyjaśnia istnienia barw ochronnych. Owady podobne do przedmiotów. Mimi-1 kry. Zapach motyli — samców. Dobór płciowy. Pochodzenie kwiatów za sprawą owadów. Uzbrojenie gębowe owadów. Odparcie teoryi Lamarck'a. Pancerz owadów nie mógł powstać na drodze ucisku. Przystosowanie harmonijne i koadaptacye. Koadaptacye nie dające się wytłómaczyć teorya Lamarck'a. Wyjaśnienie koadaptacyi. Czy instynkt jest odziedziczonem przyzwyczajeniem? Objawy instynktu, które nigdy nie mogły zależeć od woli. Pajęczyna i troski o potomstwo. Popędy wykonane jednokrotnie. Czy kalectwa dziedziczą się ? Znaki postrzałowe, znaki oparzenia. »Za-patrzenie«. Zatrucie płodu. Budowa zarodka. Teorya dziedziczenia cech nabytych. Bezzasadność teoryi Lamarck'a. ROZDZIAŁ VII. Skorupiaki i mięczaki Gospodarstwo w przyrodzie. Chemiczne składniki ciał wszelkich. Związki chemiczne. Pierwiastki. Ciała białkowe. Bio-geny jako składniki żywej materyi. Zjawiska życia i śmierć pozorna. Przemiana materyi. Budowa żywej substancyi. Rośliny — podstawą życia. Porządek odżywiania się w przyrodzie. Mięsożerność leży bardziej w naturze zwierząt niż roślinnożerność. Czy wszelkie zboczenia są dla zwierząt użyteczne ? Wartość doboru. Powstanie muszli u ślimaków. Zmiana czynności. Rozwój skorupiaków. Dlaczego w rozwoju poszczególnych zwierząt powtarza się historya ich gatunku ? Przekształcenie życia zarodkowego. Bezpodstawność prawa biogenetycznogo. Dzieworództwo. Rozwój jaj niezapłodnionych. Znaczenie komórek rozrodczych. Zna^-czenie rozmnażania drogą płciową. Amphimixis. Zboczenie zjawia się u większości. rozdział vnr. Robaki i jamochłony Drzewo genealogiczne zwierząt. Pochodzenie zwierząt. Pochodzenie człowieka. Zachowanie form pośrednich. Dżdżownica. Regeneracya. Pijawka. Pasożytnictwo. W jaki sposób rozwinęły się pasożyty ze zwierząt, żyjących swobodnie. Zmiany w organizacyi pasożytów. W jaki sposób rozpowszechniają się pasożyty? Zmiana żywiciela. Życie najważniejszych pasożytów: trychiny
|