Opis: WSiP 1977, str. 256, stan db+ (podniszczona lekko okładka) ISBN OD AUTORA Niniejsza praca jest przeznaczona przede wszystkim dla młodych nauczycieli uczących języka polskiego w wyższych klasach szkoły podstawowej. Celem jej jest ułatwienie właściwej i pełnej realizacji ważnego działu programu nauczania języka polskiego, jakim są ćwiczenia w mówieniu i pisaniu. Pierwszy rozdział pracy przedstawia wybrane poglądy na temat prowadzenia ćwiczeń w mówieniu i pisaniu w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Rozdział ten, mimo że dotyczy przeszłości, wykazuje, jakie metody w zakresie kształcenia języka ucznia są przestarzałe, a jakie należy uznać za nowoczesne; jakie należy potwierdzić i rozwijać, a jakim się przeciwstawić, tworząc zamiast nich nowe. Dalsze rozdziały są metodyczną propozycją realizacji tego działu ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, który dotyczy kształcenia umiejętności wypowiadania się w mowie i piśmie ucznia. Chodzi głównie o kształcenie umiejętności redagowania dłuższych form wypowiedzi pisemnych i ustnych oraz; kształcenia umiejętności budowania zdania w ścisłym powiązaniu z nauką gramatyki języka ojczystego. Pominięto natomiast omówienie ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych i ćwiczeń w redagowaniu pism użytkowych, mimo że ściśle łączą się z omawianym zagadnieniem rozwijania umiejętności wypowiadania się-ucznia. Na ten temat ukazały się bowiem oddzielne pozycje. Nauczyciel znajdzie w tej pracy wiadomości o zadaniach i celach ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, sposobach łączenia nauki gramatyki z tymi ćwiczeniami, teorię dłuższych form wypowiedzi, ponadto wiele praktycznych wskazówek, przykładów i lekcji. Te ostatnie może bezpośrednio wyzyskać, dostosowując je do warunków swojej pracy szkolnej, może też na ich podstawie tworzyć własne, lepsze koncepcje pracy nad rozwijaniem języka ucznia. Praca niniejsza ma ścisły związek z praktyką. Większość lekcji, tematów prac pisemnych, planów wypracowań, pomysłów rozwiązań metodycznych różnych zagadnień pochodzi z okresu mojej pracy nauczycielskiej w Szkole Podstawowej SPIS TREŚCI I. Zarys historii ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Wybrane zagadnienia 1. Walka o nowoczesność w dziedzinie ćwiczeń w mówieniu ii pisaniu 2. Niemieckie i francuskie wpływy na kształtowanie się metod prowadzenia ćwiczeń w mówieniu i pisaniu 3. Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu a programy języka polskiego i obowiązujące metody nauczania 4. Praktyka szkolna a nowe prądy II. Cel ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, ich podstawa psychologiczna i społeczna III. O języku ucznia i stylu jego wypowiedzi IV. Ćwiczenia kształtujące język ucznia i styl jego wypowiedzi 1. Ćwiczenia słownikowo-frazeologiczne 2. Ćwiczenia gramatyczno-stylistyczne A. Składnia Ćwiczenia w zakresie zdania pojedynczego i jego równoważnika Ćwiczenia w zakresie budowy zdań złożonych oraz imiesłowowego równoważnika zdania podrzędnego Ćwiczenia w przekształcaniu mowy zależnej i niezależnej Ćwiczenia wprowadzające skomplikowane struktury składniowe Ćwiczenia związane z budową tekstu wielozdaniowego B. Części mowy i fleksja Ćwiczenia w zakresie części mowy i fleksji C. Słowotwórstwo Ćwiczenia w zakresie słowotwórstwa Przykładowe lekcje z ćwiczeniami gramatyczno-stylistycznymi 3. Ćwiczenia stylistyczne Przykładowe ćwiczenia stylistyczne Przykładowe lekcje poświęcone ćwiczeniom stylistycznym V. Ćwiczenie umiejętności sporządzania planu 1. Uwagi wstępne 2. Rodzaje planów 3. Wizualna i językowa forma planu 4 Uwagi metodyczne dotyczące kształcenia umiejętności sporządzania planu VI. Dłuższe formy wypowiedzi 1. Uwagi wstępne Przydatność kształcenia dłuższych form wypowiedzi Podział dłuższych form wypowiedzi 2. Opowiadanie Cechy gatunkowe opowiadania Język opowiadania Ćwiczenia doskonalące formę opowiadania Szkolne odmiany opowiadania 3. Opis Cechy opisu przedmiotu, postaci, krajobrazu Cechy opisu sytuacji Język i styl opisu Ćwiczenia związane z kształceniem opisu 4. Sprawozdanie Cechy gatunkowe oraz styl szkolnego sprawozdania-reportażu Cechy gatunkowe oraz styl szkolnego sprawozdania-recenzji Cechy gatunkowe oraz styl szkolnego sprawozdania-protokołu 5. Charakterystyka A. Charakterystyka jako źródło wiedzy o człowieku i czynnik rozwoju osobowości ucznia B. Charakterystyka jako forma wypowiedzi Trzy fazy pracy nad charakteryzowaniem postaci Plan charakterystyki Cechy gatunkowe charakterystyki Odmiany charakterystyki Ćwiczenia związane z charakterystyką jako formą wypowiedzi 6. Rozprawka A. Cechy rozprawki! B. Praca przygotowująca do pisania rozprawki Rozprawka a nauczanie problemowe Rozprawka a dyskusja Rozprawka a pytania C. Ćwiczenia związane z kształceniem umiejętności pisania rozprawki Przykłady ćwiczeń stylistycznych Przykłady ćwiczeń słownikowo-frazeologicznych Przykładowe ćwiczenia kształcące zdolności intelektualne Literatura pomocnicza
|