Opis: Państwowy Instytut Wydawniczy Warszawa 1981, str. 222, stan bdb Edmund Kean (1787 - 1833) był jedm z największych aktorów angielskich XIX wieku. tym. który po latach panującego na scenie stylu koturnowego wprowadził styl nowy. pełen naturalności i ekspresji. Dzieje jego krótkiego życia są niezwykle burzliwe. Syn pijaka i prostytutki, znalazł się na scenie teatralnej już jako siedmioletni chłopiec. ..cudowne dziecko", później był aktorem teatrów prowincjonalnych, u których występowa w repertuarze dramatycznym, a nawet tańczył i wywracał koziołki w roli Arlekina. Wierzył w swój geniusz wbrew wszystkiemu i za wszelką cenę usiłował dostać się do teatrów Londynu wiele lat bez powodzenia. W roku 1814. gdy był na dnie nędzy i rozpaczy, los uśmiechnął się wreszcie i dał mu szansę zagrania Szajloka w Szekspirowskim Kupcu weneckim na scenie londyńskiego Drury Lane. Stał się ..zbawcą'" stojącego u progu bankructwa teatru i tam właśnie, mimo niepozornego wyglądu, odnosił swe wielkie sukcesy w rolach takich, jak Szajlok. Ryszard III. Hamlet. Makbet czy Otello. Pod wrażeniem jego gry było wielu wybitnych współczesnych (jak Byron i Hazlitt). a ślady ich podziwu utrwalone zostały w prasie, pamiętnikach i dziełach literackich Ciężar sukcesu okazał się jednak zbyt wielki. Tragiczne życie artysty, alkohol i kobiety zniszczyły Keana. mimo jego sławy w Europie i Ameryce Umarł schorowany w wieku 45 lat. udręczony procesami i skandalami, które przeszły do legendy aktorskiej. ..Gra Keana przechodzi wszystko, co mi kiedykolwiek na teatrze widzieć się zdarzyło. Widziałem grającego Talmę w Paryżu, ale Kean mnie więcej zadziwiał. Jest on oryginalniejszy od Talmy. lubo nie tak okrzesany w swej grze. co winą jest sztuk, a w części także publiczności, która tylko w silnej i dobitnej grze smakuje Można powiedzieć, że Szekspir przed nim nie był grany: czekał, dopóki Kean na scenie się nie zjawi. Kean jest Szekspir--aktor. W dziejach teatru angielskiego jest on trzecim wielkim aktorem po Garyku i Kemblu. Aktor jak Talma nie podobałby się w Anglii, a aktor jak Kean nie podobałby się we Francji: obadwa są ludzie z geniuszem w swoim zawodzie, lecz każdego geniusz jest narodowy, a przeto tylko narodowy Mnak publiczności zdolny jest wymierzyć dla nich sprawiedliwość. Talmę niepodobna wyobrazić inaczej jak w związku z sztukami, które są zwane klasycznymi: Keana zas tylko 7 sztukami, które są romantyczne. Gra każdego przybiera ducha dzieł przedstawionych: Talmy przeto jest poważna i jednostajna. Keana zaś zmienna jak zmienność zdarzeń życia ludzkiego i popędy namiętności. Każdy z nich jest mistrzem w swoim rodzaju." (Krystyn Lach-Szyrma. Anglia i Szkocja Przypomnienia z podróży. Warszawa 1828) Raymund FitzSimons interesuje sie od dawna dziejami życia kulturalnego Anglii w wieku XIX. a zwłaszcza teatrem tej epoki. Napisana przez mego biografia Edmunda Keana. książka niezwykle barwna, posiada wiele zalet: oprócz przedstawienia historii życia bohatera, samej w sobie malowniczej, dramatycznej i niekonwencjonalnej, pełnej wzlotów i upadków, nędzy i bogactwa, wielkoduszności i podłości, najwyższych osiągnięć artystycznych, a potem pustki i bezwładu, maluje też obraz panujących wówczas obyczajów teatralnych. Pokazuje więc. z jednej strony, hegemonię gwiazdora w zespole (wpływ na wybór sztuk wyłącznie ze względu na odpowiednie dla niego role, odsuwanie aktorów wyróżniających się talentem, zupełne nieliczenie się z resztą trupy czy z planami dyrekcji), a z drugiej — całkowite uzależnienie tegoż gwiazdora od widzimisię wszechwładnej publiczności, która może swym zachowaniem uniemożliwić mu występy, a w konsekwencji doprowadzić nawet do psychicznej ruiny. Znajdziemy w książce wiele interesujących przekazów historycznych, a także liczne portrety ówczesnych osobistości ze świata literatury i teatru. m. in. lorda Byrona, Thomasa Moore'a, aktorów Johna Philipa Kemble'a i Williama Macready'ego, a także innych osób z kręgu Keana. nie znanych szerzej, ale ważnych dla historii angielskiego teatru.
|