Opis: PWN 1987, str. 704, stan db+ (podniszczona okładka) ISBN 83-01-03096-8 Spis treści WSTĘP (Napoleon Wolański) 1. ROZWÓJ ONTOGENETYCZNY A FORMOWANIE SIĘ GATUNKU HOMO SAPIENS JAKO FUNKCJA ZMIAN PRZYSTOSOWAWCZYCH DO ŚRODOWISKA (Bronisław Jasicki i Napoleon Wolański) Środowisko a rozwój Ontogeneza a filogeneza Względność równowagi populacji i osobnika ze środowiskiem Zdolność przystosowawcza oraz wrażliwość na czynniki środowiska Kanały i wzorce rozwoju Elementy środowiska a czynniki ekologiczne Kierunek zmian środowiska a kierunek zmian organizmu Wewnętrzne sprzężenia organizmu Środowisko a zjawiska samosterowania w populacji Prawidłowości ekologii człowieka Podsumowanie 2. GENETYCZNE UWARUNKOWANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA (Henryk Roguski) Wprowadzenie Genowe uwarunkowanie rozwoju Ekspresja i penetracja Poligenia Przykłady uwarunkowań genowych Różnice międzyrasowe Aberracje chromosowe a rozwój Kariotyp prawidłowy Zmiany w kariotypie Inaktywacja chromosomu X Rola chromosomu Y Występowanie aberracji chromosowych a wpływ środowiska Genetyczna kontrola wczesnego rozwoju Regulacja działalności genów Podsumowanie . 3. CZYNNIKI PARAGENETYCZNE I ŚRODOWISKA WEWNĄTRZEONO-WEGO W DETERMINACJI ROZWOJU CZŁOWIEKA (Bogusław Hali-kowski i Napoleon Wolański) Wprowadzenie Automatyczne procesy rozwojowe zarodka i płodu we wczesnej fazie rozwoju Rola hormonów w rozwoju płodu Czynność łożyska i przemiana materii płodu Organizm matki jako środowisko rozwoju płodu Teoria regulatora matczynego Stopień dojrzałości organizmu matki Wpływ uprzednio przebytych ciąż Heterogenność rodziców a rozwój płodu. Immunizacja matki a rozwój łożyska i płodu Czas trwania ci^ży a rozwój płodu Specyfika rozwoju płodu w ciąży mnogiej Przebieg ciąży a dalszy rozwój płodu 4. ROLA UKŁADU NEUROHORMONALNEGO W KSZTAŁTOWANIU STO SUNKÓW CZŁOWIEKA ZE ŚRODOWISKIEM W ASPEKCIE ONTO GENEZY (Antoni Gebala i Bronisław Niewiedzioł) Wprowadzenie Intero- i eksteroreceptory Wrażliwość komórkowo-narządowa Ośrodki wegetatywne mózgu Rola układu neurowegetatywnego (autonomicznego) Rola układu endokrynnego Integracyjna czynność mózgu w świetle teorii Konorskiego Aspekty ontogenetyczne roli układu neurohormonalnego 5. ZNACZENIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ W ROZWOJU FIZYCZNYM CZŁOWIEKA (Stanisław Kozłowski) Aktywność ruchowa współczesnego człowieka Aktywność ruchowa a wydolność fizyczna człowieka Fizjologiczne podłoże wydolności fizycznej Czynniki determinujące ogólną wydolność fizyczną Wydolność fizyczna a wiek i płeć człowieka Wydolność fizyczna człowieka a jego zdolność przystosowania do pracy i warunków środowiska Wydolność fizyczna a przystosowanie do termicznych warunków środowiska Wydolność fizyczna a odporność ustroju na inne niekorzystne wpływy środowiska Podnoszenie wydolności fizycznej człowieka Wpływ systematycznej aktywności ruchowej na wydolność fizyczną Trening fizyczny a wydolność ustroju Wysiłki fizyczne w pracy zawodowej a wydolność fizyczna człowieka Znaczenie aktywności ruchowej dla rozwoju fizycznego człowieka w różnych okresach życia Dzieciństwo i młodość Wiek dojrzały Wiek starszy 6. CZYNNIKI KLIMATYCZNE I ICH WPŁYW NA ROZWÓJ ONTOGENE-TYCZNY CZŁOWIEKA {Barbara Falkiewicz i Jerzy Bogucki) Wprowadzenie Strategia adaptacyjna Zróżnicowanie klimatu Klimaty optymalne Wpływ klimatu na rozwój filogenetyczny człowieka Polimorfizm Rozwój ontogenetyczny człowieka w różnych szerokościach geograficznych Poczęcie, rozród Rozwój noworodków i niemowląt Rozwój w okresie dzieciństwa Okres dojrzewania Okres dojrzałości Okres starości Reakcje nowo przybyłych Specyfikacja procesów adaptacyjnych do dużych wysokości nad poziomem morza Charakterystyka środowiska Wpływ wysokości na stałych mieszkańców Płodność, rozród Noworodki Rozwój w okresie dzieciństwa Okres dojrzewania Okres dojrzałości Starość Wpływ wysokości na nowo przybyłych 7. ROLA ŻYWIENIA W ROZWOJU CZŁOWIEKA {Krystyna Dlużniewska i Maria Rakowska) Wprowadzenie Charakter i dynamizm procesów rozwojowych a żywienie , Rozwój a regulacja spożycia Odżywianie a regulacja metabolizmu ustrojowego Wpływ niewłaściwego żywienia na proces ontogenezy Cechy niewłaściwego żywienia Wpływ niedoborów białkowo-energetycznych na procesy wzrastania i dojrzewania Doświadczalne niedobory składników mineralnych i witaminowych oraz ich wpływ na proces rozwoju Zaburzenia równowagi składników pokarmowych i ich wpływ na rozwój Metaboliczne procesy przystosowawcze a czas i liczba posiłków Żywienie a procesy ochronne ustroju w zakażeniach i zatruciach Czynniki zewnątrzustrojowe wpływające na wykorzystanie pożywienia Prawidłowe żywienie i jego znaczenie w procesie ontogenezy Zapotrzebowanie energetyczne Zapotrzebowanie na białko i aminokwasy Zapotrzebowanie na witaminy Składniki mineralne Charakter wyżywienia różnych grup ludności a proces ontogenezy Ontogeneza a potrzeby żywieniowe i stan odżywienia Wpływ żywienia na przebieg ciąży i karmienia oraz na rozwój płodu Wpływ żywienia na rozwój i stan zdrowia niemowląt i małych dzieci Żywienie dzieci i młodzieży a ich rozwój Wyżywienie a funkcje dojrzałego ustroju Wyżywienie a proces starzenia 8. ZANIECZYSZCZENIE ŚRODOWISKA A ZDROWIE I MOŻLIWOŚCI ROZWOJU CZŁOWIEKA (Andrzej Czarnocki) Wprowadzenie Fizykochemiczne zanieczyszczenie środowiska Oddziaływanie fizykochemicznych zanieczyszczeń na organizm człowieka Podstawowe zanieczyszczenia środowiska człowieka Pozaprogowe koncentracje pierwiastków śladowych w powietrzu, wodzie i żywności Przewidywane reakcje organizmu człowieka na fizykochemiczne zanieczyszczenia środowiska 9. WARUNKI SPOŁECZNO-BYTOWE JAKO CZYNNIKI ROZWOJU CZŁOWIEKA (.Zygmunt Zekoński i Napoleon Wolański) Wprowadzenie Problemy metodyczne badań środowiska społeczno-ekonomicznego Warunki bytowe na wsi i w mieście (ludność rolnicza i pozarolniczą) Niektóre czynniki demograficzne i ich aspekty Wysokość dochodów a warunki bytowe Wyżywienie i jego aspekty jako czynniki rozwoju Czas pracy i wypoczynku Związki pomiędzy warunkami bytowymi i ważniejszymi cechami rozwoju biologicznego człowieka Kierunki badań Ogólne powiązania wieloczynnikowe Środowiska wiejskie i miejskie Warstwy społeczne wewnątrzpopulacyjne Próby uchwycenia wpływu niektórych czynników społeczno-bytowych Poziom rozwoju i warunków bytowych poszczególnych krajów a stan rozwoju dzieci Tendencja przemian. Okresy kryzysów gospodarczych i wojen a rozwój biologiczny ludności Uwagi końcowe ANEKS I. LISTA DZIEDZIN STANOWIĄCYCH PRZEDMIOT SPOŁECZNEGO ZAINTERESOWANIA ORAZ SPOŁECZNYCH WSKAŹNIKÓW 10. CZYNNIKI EMOCJONALNE I SPOŁECZNE W ROZWOJU PRZYSTOSOWANIA CZŁOWIEKA DO ŚRODOWISKA (Maria Przełącznikowa i Jan Kaiser) Wprowadzenie Znaczenie emocji i uczuć w procesie przystosowania Rola kontaktów społecznych we wczesnych stadiach ontogenezy Zachowanie werbalne a przystosowanie do środowiska Podsumowanie 11. MECHANIZMY OBRONNE W ROZWOJU ONTOGENETYCZNYM CZŁOWIEKA I ICH ROLA W KSZTAŁTOWANIU STOSUNKÓW ORGANIZM—ŚRODOWISKO (Józef Kubica i Stanisław Bogusławski) Wprowadzenie Klasyfikacja zjawisk odpornościowych Budowa immunoglobulin Komórki wytwarzające przeciwciała Sekwencje powstawania przeciwciał typu I
|