Opis: Opracowanie ikonograficzne Tadeusz Chrzanowski Opracowanie muzykologiczne Tadeusz Maciejewski Instytut Wydawniczy Pax 1976, str. 94, stan db+ (zakurzona) Graduał o. Stanisława ze Stolca, karmelity przebywającego przez kilkanaście lat w klasztorze krakowskim Na Piasku, jest godny uwagi z wielu względów. Jako dzieło sztuki zachwyca okazałą szatą graficzną. Jako użytkowa księga liturgiczno--muzyczna przekazuje tradycje krakowskiego klasztoru sięgające wieku XIV. Wreszcie zadziwia swymi rozmiarami. Przez wiele lat zajmował centralne miejsce w chórze w prezbiterium. Muzycznym wzbogaceniem śpiewów w nim zawartych były koncerty, arie i inne utwory wokalno-instrumentalne wykonywane przez kapelę uświetniającą przez blisko sto pięćdziesiąt lat nabożeństwa w kościele klasztornym. Graduał ten jest dziełem unikalnym. Jest to ostatni tak wielki rękopis spisany na pergaminie. Ojciec Stanisław ukończył go w 1644 roku. Cechą najbardziej rzucającą się w oczy jest zdobnictwo rękopisu. Niepowtarzalne bogactwo wątków malarskich, od barokowych bordiur, poprzez inicjały sięgające swą formą wzorów średniowiecznych i miniatury związane tematycznie z treścią tej księgi, do przedstawień legendarnych i zaczerpniętych z realiów życia współczesnego. Z bogactwa tematów wydawcy wybrali jeden gatunek - miniatury figuralne, które najpełniej oddają talent artystyczny kon-fratra karmelitów krakowskich - o. Stanisława ze Stolca. Realia polskie można również znaleźć w muzyce: oto Credo na Boże Narodzenie, w którego melodię wpleciono najpopularniejsze kolędy z rozpoczynającym utwór „Anioł pasterzom mówił". Credo na Wielkanoc opiera się natomiast na najstarszych pieśniach o Zmartwychwstaniu Pańskim. Nie znamy autorów tych kompozycji, nie wiadomo nawet, z jakiego wyszły środowiska. Są jednak wzruszającym świadectwem przenikania elementów narodowych do monodii liturgicznej.
|